امامت تطبیقی

بسم الله الرحمن الرحيم
مولوی گرگیج در تاریخ نوزدهم آذر ماه سال ۱۴۰۰ در خطبه های نماز جمعه سخنانی مطرح کرد که بر خلاف وحدت و تقریب مذاهب بوده و موجب توهین به مقدسات مسلمانان و آزرده خاطر شدن شیعه و اهل سنت گردید متن سخن او در نماز جمعه چنین است
مادر زین العابدین دختر یزدگرد بود که حضرت عمر (رض) پس از فتح ایران به نکاح حضرت حسین (رض) در آورد و ۹ امام پس از آن از همین نسل به وجود آمدند، پس اگر خلافت حضرت عمر (رض) را نپذیریم اعتبار امامان و نسب آنان را زیر سؤال برده ایم.»

چنانچه ملاحظه شد وی ضمن سخنانی در دفاع از خلیفه دوم، نسب امامان شیعه را زیر سوال برد.

از آنجایی که مکتب اهل بیت علیهم السلام از پشتوانه علمی متقن و استدلال های پولادین برخوردار است، ضمن محکوم نمودن این سخنان، بهترین سنجه را برای راستی آزمایی، استدلال منطقی می داند.

آنچه در پی می آید ارزیابی ادعای وی بر اساس موازین علمی است .. ایرانی بودن مادر امام زین العابدين (عليه السلام)، امری مشهور در تاریخ است، اما در باره اینکه چه زمانی ایشان را به سرزمین عرب آوردند، اختلاف وجود دارد.

طبق برخی نقل ها، این رخداد در زمان خلافت امير مؤمنان، حضرت علی بن ابی طالب (عليهما السلام) (دینوری، الأخبار الطوال، ص ۲۲۲؛ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ص۲۰۱؛ قاضی نعمان مغربی، شرح الأخبار، ج ۳، ص ۲۶۷؛ شیخ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۳۷) و بر اساس برخی دیگر از گزارش ها، در دوره عثمان بن عفان اتفاق افتاده است (شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا (عليه السلام)، ج ۲، ص ۱۳۵ – ۱۳۶).

بر اساس نقل های تاریخی، گزارش اسارت او در زمان عثمان صحیح به نظر می رسد؛ زیرا یزدگرد در سال ۳۰ به خراسان فرار نمود (طبری، تاریخ الطبری ج ۲، ص ۶۱۶-۶۱۷) و عامربن گریز سال ۳۰ خراسان را فتح نمود و دختر یزدگرد در همین سال اسیر شد (صدوق، عیون اخبار الرضا، ج ۲، ص ۱۳۵ – ۱۳۶). بنابراین اصل وقوع این مسئله در دوران عمر بن خطاب مورد تردید است

۲. بر اساس گزارش منابع اسلامی، این بانو با امام حسین (علیه السلام) و خواهر دیگرش با محمدبن ابی بکر ازدواج کرد (زمخشری، ربيع الأبرار، ج ۳، ص ۳۵۰ – ۳۵۱؛ ابن حمدون، التذكرة الحمدونیه، ج ۹، ص۱۹۱؛ عسقلانی، تهذيب التهذیب، ج۳، ص۳۷۸).

با توجه به اینکه محمد بن ابی بکر در ذي القعده سال ۱۰ به دنیا آمده (ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۳، ص ۱۳۶۶) و فتح ایران در جنگ نهاوند سال ۱۹ یا ۲۰ (بلاذری، فتوح البلدان، ص ۳۰۲) یا ۲۱ هجری یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ج ۲، ص ۱۵۶) صورت گرفته است، در آن زمان محمد بن ابی بکر ۹ یا ۱۰ یا ۱۱ ساله بود؛ بنابراین وقوع چنین ازدواجی در زمان عمربن خطاب بسیار بعید است.

٣. بر پایه قولی که این ازدواج را در دوران عمربن خطاب دانسته، عمر قصد فروش آنها را داشت، اما امیر مؤمنان، حضرت علی (علیه السلام) فرمود دختران پادشاهان فروخته نمی شوند (زمخشری، ربيع الأبرار، ج ۳، ص ۳۵۰ – ۳۵۱؛ ابن حمدون، التذكرة الحمدونیه، ج ۹، ص ۱۹۱؛ ابن خلکان، وفیات الأعيان، ج ۳، ص ۲۶۷؛ الأبشيهي، المستطرف في كل فن مستظرف، ج۲، ص ۱۶۸، حلبي، السيرة الحلبية، ج ۲، ص ۲۲۲) و بر اساس دستور رسول خدا (صلی الله عليه وآله)، باید با آنان کریمانه برخورد شود و با هر کسی که می خواهند ازدواج کنند که جناب شهربانو (عليها السلام) نیز امام حسین (علیه السلام) را انتخاب نمود (ابن شهر آشوب، مناقب آل أبي طالب، ج ۴، ص ۵۵؛ يوسف بن حاتم شامی، الدر النظيم، ص ۵۷۹)، بنابراین عمر او را ملک امام حسین (علیه السلام) نکرد.

۴. بر اساس حکم شرع، در ازدواج، زن صیغه ی ازدواج را می خواند ایجاب و مرد آن را تکمیل می کند [ قبول و آنچه اکنون به عنوان وکالت دادن به وکیل صورت می گیرد، رسمی است که ظاهرا در گذشته رایج نبوده است. در این ماجرا بعد از ابراز رضایت جناب شهربانو عليها السلام)، امیر مؤمنان (علیه السلام) او را برای امام حسین (علیه السلام) خواستگاری نمودند (مبرد، الفاضل، ص ۱۰۶) جناب شهربانو سلام الله عليها با اشارهی امیر مؤمنان عليه السلام جملات ابتدایی را ابراز کرد و مترجم نیز جناب سلمان رضوان الله علیه بود (ابن فندمه، لباب الأنساب والألقاب والأعقاب، ج۱، ص۲۱).

بر اساس روایات شیعی نیز خطبه عقد توسط جناب حذيفة يمان که یکی از شیعیان امیر مؤمنان علی (علیه السلام) است، خوانده شد
ابن شهر آشوب، مناقب آل أبي طالب، ج ۴، ص ۵۵؛ يوسف بن حاتم شامی، الدر النظيم، ص ۵۷۹)؛

۵. اگر مقصود گرگیج این است که این بانو در زمان خلیفه دوم اسیر شده و عمر او را به ملکیت سیدالشهدا (علیه السلام) در آورده و بدین سبب حکومت او مشروع است، در پاسخ قابل گفتن است که اولا بیان شد جناب شهربانو (سلام الله علیها) از طریق عقد به ازدواج امام حسین (علیه السلام) در آمد؛ ثانیا اگر از طریق مالكيت هم باشد، مشروعیت خلافت خلفا از آن به دست نمی آید زیرا:

۔ أ. اگر پذیرش هدیه از سلطان، نشان از مشروعیت حکومت او باشد، در دوره نبوی نیز
مقوقس» پادشاه مصر ماریہ قبطیه را به پیامبر صلی الله عليه و آله هدیه داد، پس بنابر مبنای گرگیج باید حکومت پادشاه مصر نیز مشروع باشد، در حالی که طبق مبانی اسلامی چنین نیست.

مادر جناب زید بن علی علیه السلام نیز کنیزی بود که جناب مختار به امام سجاد عليه السلام هدیه داد (ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، ص۱۲۴)، ولی اهل سنت، این مسئله را دلیل مشروعیت خلافت مختار نمی دانند. بر این اساس، پذیرش کنیز از عمر بن خطاب نیز دلیل قبول خلافت او نیست.)

ب. بر اساس فقه شیعه و روایات معتبر معصومان (عليهم السلام)، اگر فردی به جنگی غیر مشروع برود و در آن جنگ غنیمت به دست آورد، تمام غنائم، ملک امام معصوم است و ایشان هر گونه بخواهد در آن تصرف می کند (کلینی، الکافی، ج ۵، ص ۴۳ – ۴۴، ش 1) حال اگر جنگ ایران از نظر امامان معصوم (عليهم السلام) مشروع نباشد، تمامی غنیمت ها ملک شخصی امام است و اگر کسی بدون اجازه در آن تصرف کند، کار حرام انجام داده است و با دادن آن اموال به امام، مشروعیت جنگ آن فرد ثابت نمی شود.

ت. بر اساس دیدگاه شیعه، هر چه در زمین است، متعلق به امام بوده و امام مالک اصلی
آن است و مالکیت دیگران، فرعی و با اذن امام است؛ یعنی امام منصوب از طرف خداوند، هرگونه صلاح بداند در آنها تصرف می کند زیرا اراده او تابع اراده خدا است. از این رو اگر جنگ های خلفا مشروع نباشد، امام می تواند به عنوان مالک اصلی در همه اموالی که به غنیمت گرفته شده، هرگونه بخواهد تصرف کند (شیخ کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۴۰۷).

ث. یکی از مسائل شرعی که حتی در مورد غیر امام نیز جاری است، مسئلهی هدایای
حاکمان غير مشروع است، که در صورتی که آن حاكم هدیه ای به شخص مؤمن بدهد، در بعضی موارد تصرف در آن جایز است. که یکی از آنها تصرف به خاطر تقیه
است. بنابراین سخنان گرگیج نه تنها بر اساس موازین علمی نیست، بلکه خارج از مبانی شیعه و سنی بوده و موجب تفرقه افکنی و فتنه است.

د. طبق اجماع تمام مفسرین شیعه و اهل سنت  ایه تطهیر در شأن اهل بیت علیهم السلام میباشد و این شبهات واهی، در واقع شبهه در قرآن و مخالفت با خداوند میباشد

و……..والسلام علی من اتبع الهدی

پاسخ بعدی

👌 پاسخی علمی تحقیقی به ادعای واهی گرگیج هتّاک درباره ازدواج جناب شهربانو

اصل ازدواج #امام_حسین علیه‌السلام با جناب #شهربانو، دختر یزدگرد ساسانی مورد اتفاق اغلب مورّخان است، اما درباره جزئیات این ازدواج، اختلاف‌نظرهای اساسی وجود دارد که با بازخوانی تاریخ، می‌توان موارد تناقض فراوانی در روایت‌های مشهور آن دید.

روایتی که از سوی برخی ترویج می‌شود و نقل شده از عامه است و مستمسک این مولوی هتّاک هم شد، بر این مطالب استوار است (که آن را در منابع شیعه نیافتیم):

🙄 «سه دختر یزدگرد سوم در جنگ قادسیه بین اعراب و ایران (به سال ۱۵ هجری) در زمان عمر بن 100؟، به اسارت درآمدند و وقتی #عمر خواست آنها را به عنوان کنیزی بفروشد، #امیرالمؤمنین علیه‌السلام برای جلوگیری از این کار، قیمت آنها را به خلیفه داد و آنها را به ازدواج با امام حسین علیه‌السلام و محمد بن ابی‌بکر و عبدالله بن عمر در آورد!»

📚 ربيع الأبرار (زمخشری)، ج۳، ص۳۵۰، ح۳۲

این ماجرای مشهور، مورد پذیرش و نقل بسیاری قرار گرفته است؛ اما تناقضاتی در آن وجود دارد:

– با توجه به اینکه امام حسین علیه‌السلام در سال ۴ یا ۵ هجری به دنیا آمده‌اند، بنابراین، حضرت هنگام ورود اسرای قادسیه به مدینه، حدود ۱۰ سال داشته‌اند و این سنّ ازدواج پسران نیست!

– یزدگرد سوم در سال ۱۱ هجری وقتی که حدود ۹ سال داشته، به پادشاهی رسیده است؛ او در زمان جنگ قادسیه، نهایتاً ۱۳ سال داشته و داشتن فرزندان دختر جوان در چنین سنّی برای یک پسر نوجوان، منطقی و معقول نیست!

– آیا تصوّر ازدواج برای امام حسین علیه‌السلام ۱۰ ساله، با دختری اسیر با سنّ کمتر از ۲ سال، قابل پذیرش است؟!

– بنابر اتفاق مورّخان، امام سجاد علیه‌السلام در سال ۳۸ هجری به دنیا آمده‌اند؛ حتی اگر فرض چنین ازدواجی نیز محال نباشد، آیا طبیعی است که ۲۳ سال پس از این ازدواج، آن حضرت به دنیا آمده باشند؟!

تناقضات موجود در این ماجرای منقول عامه، ما را متوجه تحریف‌هایی می‌کند که در آن رخ داده است! با بازخوانی مجدّد تاریخ، می‌توان حقیقت را کشف نمود…

✅ «یزدگرد سوم در سال ۶۳۲ میلادی (حدود سال ۱۱ هجری) چون پدرش مرد و کسی از خاندان سلطنتی نمانده بود، (بزرگان ایران) او را برگزیده و بر تخت پادشاهی نشاندند؛ و به قولی وی هنگام بر تخت نشستن، هشت سال داشت و به مدت نوزده سال هم سلطنت کرد.»

📚 شاهنشاهی ساسانی (تورج‌دریایی)، ص۵۵

بنابراین یزدگرد در نبرد قادسیه، حدود ۱۳ سال داشته و فرزند داشتن برای او قابل تصوّر نیست؛ پس چگونه ادعا شده که دختران او در این جنگ اسیر شده‌اند؟! همچنین حمله اعراب به ایران، تنها در یک سال نبوده، بلکه بیش از ۱۵ سال طول کشید تا اعراب بتوانند حکومت ساسانیان در نقاط مختلف ایران را از بین ببرند و یزدگرد در جنگ قادسیه، مغلوب نشد که دخترانش به اسارت درآیند!

بلاذری، تاریخ‌نگار معروف اهل تسنّن چنین نقل می‌کند:

«پس از نبرد قادسیه، یزدگرد سوم ۲۰ سال زنده بود؛ او پس از قادسیه به مدائن رفت و حدود ۷ سال آنجا بود؛ با ورود اعراب، یزدگرد آنجا را ترک کرد و به سمت اصفهان و سپس اصطخر رفت؛ او وقتی از مدائن به دیگر شهرهای ایران رفت، در برخی شهرها مورد احترام قرار می‌گرفت و در آنجا برای او همسر برمی‌گزیدند و از آنان صاحب فرزندانی می‌شد؛ و در نهایت در سال ۳۰ هجری (۶۵۱ میلادی) در خراسان به قتل رسید.»

📚 فتوح البلدان (بلاذری)، ص۳۰۷

و حقیقت ماجرا آنجا کامل می‌شود که شیخ مفید رحمه‌الله در کتاب الارشاد، در ذکر ولادت #امام_سجاد علیه‌السلام می‌نویسد:

«امام بعد از حسین بن علی علیهماالسلام، فرزند او ابومحمد علی بن الحسین زین العابدین صلوات‌الله‌علیهما می‌باشد؛ که مکنّی به اباالحسن نیز هست؛ و مادرش شاه‌زنان، دختر یزدگرد بن شهریار بن کسری است؛ و به او شهربانو هم گفته می‌شود؛ که اميرالمؤمنين علیه‌السلام (در زمان حکومت ظاهری خود) حُريث بن جابر حنفی را به ولایت مشرق فرستاد و او، دو دختر یزدگرد را به سوی حضرت ارسال کرد؛ پس یکی از آنان به نام شاه‌زنان (شهربانو) را به ازدواج فرزندش حسین صلوات‌الله‌علیه درآورد که از او زین‌العابدین علیه‌السلام به دنیا آمد و دیگری را به ازدواج محمد بن ابوبکر درآورد که قاسم بن محمد از او متولّد شد؛ پس این دو (امام سجاد علیه‌السلام و قاسم بن محمد) پسرخاله بودند.»

📚 الإرشاد (شیخ‌مفید)، ج۲، ص۱۳۷

نتیجه اینکه ازدواج جناب شهربانو با امام حسین علیه‌السلام در زمان حکومت امیرالمؤمنین صلوات‌الله‌علیه (حدود سال ٣۷ هجری) و به دستور ایشان واقع شده است (نه در زمان خلفای غاصبین) و امام سجاد علیه‌السلام نیز در سال ۳۸ به دنیا آمده‌اند و هر ادّعای دیگری باطل است!